Willkommen auf der Plattdeutschseite
des Stadtteils Wadelheim
Das Plattdeutsch gehört noch immer zum
Stadtteil Wadelheim. Zwar nimmt auch hier die Zahl derer ab, die es
aktiv sprechen.
Viele können es jedoch verstehen und lesen. Auf
dieser Seite möchte ich Ihnen/Euch ein paar Gedichte und Texte von
Wadelheimern präsentieren.
Hier geht es direkt zu den einzelnen Gedichten
Laot mi män sachte Rädken föhr'n.
Danke. Von: Hanni Ottenhues
De raude Pracht. Von: Christa Berning
Wadelheim Von: Christa Berning
De Pottwieske. Von: Christa berning
Gott helpe ju! Von: August Hollweg
Schützenfest. Von: Karl-Heinz Conermann
De olle Thiekluse. Von: Hanni Ottenhues
Dat olle Krüüs an ´n Wiägesrand. Von: Hanni ottenhues
De kollen Mannslüe. Von: Hanni Ottenhues
Laot mi män sachte Rädken föhr'n. Von: Otto Pötter
De Dokters säggt, et is ’n
Siägen,
so vull es ’t geiht, wat
dran to doon,
sick buuten flietig to
bewiägen –
Gesundheit wör daoför de
Lohn.
Dat kosset mi kien Haupen
Geld
un doch kann ick mi guet
trainieren,
ohn dat ick spiellen mott
den Held
orre mi gar mott
blamieren.
Froh radel ick so hen,
ganz still,
staoh nimmer nich in’ Stau
–
un tank daobi, sovull ick
will,
gesunde Luft för lau.
In kiene Klemme steck ick,
ick doo vergnögt wat mi
jüst passt;
auk met dat Parken häb ick
nich Ärgerie noch Last.
Mott ick nu auk wuohl
manges puußen,
so döt mi dat an sick noch
stählen.
’n anner maol laot ick ’t
dann suusen,
ick alleen kann dat jä
wählen.
Drüm locker weg män
immerto
un nich glieks jagen allto
sehr;
süss quiält di wanner wahn
de Poo –
un dann bis gar nich guet
tofriär.
Fört Radeln gellet
generell:
Schön munter, dann is et
gesund;
süss stieg män aff glieks,
up de Stell,
süss häs den Ääs naoher
noch wund.
Söwwst wenn ick dann to
Foot es laupe,
giff mi de Fietse guet
noch Stütz.
Un wenn ick gau nu noch
wat kaupe,
is ’t Körfken schön mi so
noch nütz.
För mi giff't nix to
üöwerleggen,
up't Rad doo ick nich
eenen stör'n.
So möch ick reinheruut auk
säggen:
Laot mi män sachte Rädken föhr'n.
Alles wird
gut
Manchs is dat Liäben bloß schwuor to
verstaohn,
dao moss dienen Patt ganz alleen dann so
gaohn.
Du fröggs di: Wat sall dat, waorüm mott dat
sien?
De Fraoge, se quiält di met wahne Kopppien.
Un doch helpet de Fraoge alleen daobi nix.
Auk helpet dann nich noch so wiesklooke
Tricks.
Du moss dao män dör, off du wills orre nich,
Hauptsaake du sömms lötts di dann nich in’
Stich.
Dann doo, wat du doon
moss, un is et auk hatt,
bit Wasken wiärd immer dat Fell nu maol
natt.
Doch bis du wier rein un de Dreck guet
haruut,
kanns reinheruut säggen: Alles wird gut.
Et is so wichtig dat eene Wort
un häff so´n hellen Klank.
De Hande wätt´t nich vull daovon,
doch de Augen mäck et blank.
Well et nich giff un well´t nich nimp,
dat guete leiwe Waort,
wätt hatt von binnen un auk kaolt,
de dött sick sölwst to kuort.
So riek mäck us dat kleine Waort,
wenn´t kümp so recht von Hiärten
Drüm will ick an kinnen Dagg
dat Wäörtken „Danke“ vergiätten.
Usse Huus stait up`n Thiebiärg in Wadelheim
an`n Hang
un doot wi us dao
up de Terrasse hänsätten up`ne Bank,
küent wi bi klaore Sicht un dat betieten,
bes nao Bentheim un nao Lingen kieken.
Äs nao kineene dao up`n Hang sien Huus harre
baut,
blaiden dao dusende Mohnblomen in löchtenden
raud.
Düsse raude Pracht de
mos för altiet vöswinnen,
för`n wieten Blik to`n Atomkraftwiärk bi
Lingen.
Wadelheim
Von: Christa Berning
(
frei nach einer Sage)
In kaolle Nächte dat is waor,
tüsken Wienachten un Niejaor,
kan man in Wadelheim
wat wunnerliket dao sain.
Man säg: „In düsse Hillgen Nächte,
mäk sik de leste Priester Wodans trächte
un löp düör`ne witte Niëweldiëke,
dän Randelbach usse Birke,
langes bes he kümp to de Stiär,
wo dat Wellwater * brust uut de Äer.
Dao döt he Opfer brängen un luowen
sinen grauten Guot Wodan buoben.
Daobi trekt he üm de Welle sine Runnen,
bes he up`n maol
in`n Niëwel is vöswunnen.”
Döt em wel nao Wienachten sain,
midden inne Nacht, de draw sik frain.
Dat is dan, dat mot man wiëten,
een Junge met een rain Gewiëten
un blaue Augen un blondet Haor.
Aower eent mot em sien klaor,
dat he sik dan nich draw wäggen
un auk kineene daovan wat säggen
süs is de Friäden, häw man häört,
af düsse Nacht för alltiet stört.
So mäk vandage nao in kaolle Nächte
sik de leste Priester Wodans trächte
un löp düörn
Niëwel to de Stiär
wo dat Wellwater brust uut de Äer.
Man säg dao was maol Wodans Heim
un dat wuol de Name Wadelheim,
fröer un auk nao vandage,
kuemen sal van düsse Sage.
* Quellwasser
Von: Christa Berning
(frei nach einer Sage)
De diärtigjäörigen Krieg
was daomaols eene laige Tiet.
Wille Horden trökken düör dat Land
un sätten aals in Schut un Brand.
Wel in`n Wäg staon släöggen se daud,
wat se inne Poten kreegen wör klaut.
Dao sag sik de Schultenbuer,
in Wadelheim rainewäg suer:
„Mien Vee küent de haalen uut`n Stall,
aower mine Dalers up kinen Fall!“
De rieke Buer uut diärben Haolt,
nam daorüm de Kist Sülwer un Gold
un buddelte de gau bi Nacht
stilkes dan alleen un sacht
eenewäggens in de Äer heel daip
un nam dan de Beene un laip
to sine Frau un sien Suon
de em äs iärstet was buorn
un vötelde aals uut sine Sicht,
män wo de Kiste was, dat sag he nich!
Jaore läter kam bi rüsig Wiär
int Fröejaor Vader Daud daohiär
un kloppte in kaolle Nacht
dao met sine Saise sacht
bi dän Schulten an`ne Düör,
män dat was`n graut Malöör.
Met dän Saisenmann an`ne Siet,
wus he faorts he
harr nu kine Tiet,
drüm raip he to sik Süöns un Frau
un sag: „Driägt mi nao Buten un dat gau.
Ik wil ju nu wiesen min Sülwer un Gold“,
aower dat Glük was em wuol nich hold.
Et häörde nao de Suon sien iärstet Kind
wu he Pottwieske sag düör dän Wind.
Dan kneep he för
ümmers to sien Gat,
bevüör he se wiesen kon dän Schat.
Bolle wassen de Süöns van`n Schultenbuer,
in de Pottwieske daip buddeln, heel suer.
Aower de Schat so säg de Sage,
kam bes vandage nich an Dage.
Alle hunnert Jaore in de Daudennacht,
säg man, sal een Flämken sacht
üöwer de Pottwieske stilkes gaon,
dat dan bi`n Schat bliw staon.
Döt man in Wadelheim,
bi Nacht dat Flämken sain,
bi schönet of rüsig Wiär
sal man sik miärken de Stiär
un dan gau dao hän slieken
üm nao dän Schat to kieken.
Völicht is dan ja endliks klaor,
düt Vötelsel dat is waor.
Gott helpe Ju!
Mi dücht, et mott wull jedermann
So hier un dao, so dann un wann,
dat he sien Pättken lichter geiht,
wier faster up de Föte steiht,
de Kluten von de Holsken stauten,
de kleinen Suorgen un de grauten
un all de Naut un all dat Leed
afstrüppen äs en Wiärkdagskleed.
Mi dücht, man mott so af un to
met Sunndagstüch un Sunndagsschoh
Vergnöglick in de Sunne goahn,
se äs de Ollen dat habt daohn.
Äs daomals sall`t vandage sien!
Wi willt tohaupe hiärtlick fien
met Mann un Frau, met Frönd un Gäst,
met junk un oltdüt hauge Fest
in fierlick frohe Freid´ begoahn
Ih leiwen Gäst süellt Pate stoahn!
Darüm, ich leiwen Fierdagsgäst,
kuemmt alle in to usse Fest!
De Fahnen weiht von Hus to Hus
un wenkt Ju ussen besten Gruß.
Et geiht üm mähr äs Beer un Wien
Dat Hiärt sall nu äs Küönig sin.
Laot´t us äs Broers tohaupe staohn,
äs Broesrs dör düsse Nauttiet goahn,
äs guede Frönde Hand bi Hand
met Gott för Heimat, Volk un Land!
Gott helpe us in Usse Naut,
Gott giew us alle Dage Braut,
wenn´t geiht, auk ´n Striepken Speek daobi
,för Frönd un Gäst´, nich bloß för mi!
Nu fiert met us up Du un Du,
Ich leiwen Gäst, Gott helpe Ju!
To Hiёmelfaart is Vuёgelshaiten, dao
kan´k wier dansen met mine Magraiten.
Muorns kuёmt de Trumlers an un smiet een uut dat Bedde dän.
Et gait to Misse met alle Man, dän
Häerguod to bidden um sine siängende Hand.
Meddags maakt se eenen Gang, to´t Denkmmaol
un denkt dao an de Ollen, de
för´t Vaderland häbt ären Kop hänhollen.
Met Trummeln un met Flaiten gait et to´t Vuёgelschaiten.
Kineen maak sik vüör em bange, un ballert up
dän Vuёgel an de Stange.
De Vuёgel
fölt, de Menge juchet, de nie Küёning stait in Trubel.
Se büört em
hauge, sliёpt
em af, to´n naigsten Tresen to Beer un Snaps.
Dao, grip he sien Küerkästken, röp an sine
Frau, de trekt är best Kleed an, nu män gau, gau, gau.
Se wäert kraunt met Kiёde un Diadem, dän
doet se noch dansen bes Nachts üm half een.
Un Mondagsmuorns sint de Kääls wier dran, se
suupt bes Meddags dän sint se bol stram.
Se maakt een kleen Släöpken un kuёmt Aomds
met äre Madams, wier alle tosam, üm dän Küёning to begaiten se fiert
rächt lang.
So wäd et Dingsdag un doa schaitet se, noch
uut de Hekse dän is et passe.
Män
midde de Wiärke drömt nu jerren Man van de naigste Schütteri
un eenmoal Küёning to sien.
De Kluse up´n Thiebiärg dao
buoben
steiht all üöwer hunnert Jaohr.
An´t Bauwiärk is villicht nich viell to luowen
un doch is´ se wärtvull – förwoahr.
Röp fröher dat Glöcksken met hellen Klank,
de Lüde ut de Buerschupp kammen gärn,
üm met Gebett un met Gesang,
to luowen Guott dän Härn.
In´n Summer tröck de Hagelproßjoon
Um de prick schmückte Kluse her.
üm de prick schmückte Kluse her.
Nao Jaohrhunnerte olle Tradition,
biätden de Lüde üm guet Erntewiär.
Dat Glöcksken lutt dann ohne Upenthaolt.
De Kluse har´ iähren grauten Dagg,
har gewiß met´n Dom nich tusken wollt,
Nnch eenen Augenslagg.
Kamm eener ut de Früemde torügg nao langer Tiet
un saog up´n
Thiebiärg de Kluse,
dann wäör em för Fraide dat Hiärt so wiet
un he föhlde: „Ick bin wier to Huuse.“
Et lutt dat Glöcksken so truerig un bang,
was in de Buerschupp eener stuowen.
Et brachde em up ´n lesten Gank
´n Gruß von de Kluse dao buoben.
De Kluse sühs du up´n Thiebäirg noch staohn,
doch in de Vergangenheit
sind de de ollen Traditionen
äs ´n Glockenklank verweiht.
Dat olle Krüüs an ´n Wiägesrand
wäör jeden in de Buerschupp bekannt
un Olt un Jung wäör et leiw un vertrut
dat Krüüs an ´n Wiägesrand.
De Kinner siängden sick vüört ´t Krüüs
bleewen wull för ´n Augenslagg staohn
un plückden, üm dat Krüüs to schmücken
Schlüedelblomen. Leis of Maohn.
Et kamm ne laige, ne schwaore Tiet,
to ´n Glauben bekennen gehäörde Mot.
vüört ´t olle Krüüs an ´n Wiägesrand
tröck Buer un Knecht dän Hoot.
Üöwerall, in Stadt un Land
wäö´ de Krüüse dän Platz verweerrt.
Dat Krüüs an ´n Wegg stönn alle Tiet,
wäör´ achtet un wäör´t iährt.
ut Wiäge wüören Straoten.
Dao moß da tolle Wiägeskrüüs
dän Platz unner de Linnen verlaoten.
Nao guete un nao laige Jaohr,
nao Krieg met Bomben un Brand
steiht us to Mahnung u nto ´n Trost
een nie ´et Krüüs an Wiägesrand.
De kollen Mannslüe / De kollen Männer
Et giff drei laige Mannslüe
de sind von ´n rubästigen Slagg,
kummt us jedet Jaohr besöken
an´n schönsten Maiendagg.
Wenn et üöwerall wier grönt un blaiht
dann sägget alle Lüe,
„göngen doch de kollen Mannslüe
düt Jaohr an us vüörbie.“
schlick sick äs ´n Deiw,
as iärster von de Mannslüe,
Mamartus dän ollen Slaiw.
Vuller Willmot un met Unverstand
vernailt he alls met koller Hand.
Düor alle Rabatten de laige Kärl löpp,
bis all Blomen laot´ hangen de Köpp
An naigsten Dagg wätt noch grötter dat Malör,
dao kümp dän Rüepel von Dervatius
daohiär.
de geiht liek up de blaihenden Baime to,
gneset schalu un schadenfroh.
Met sienen iiskollen Aomen fänk he an
to blaosen
un dött düör all Baime raosen.
Sien vernienig Doon he so lange driff,
bis kinn heelet Blömken mähr giff.
Äs diärder kümp Pankratz dän Racker.
de staffket roklaus
üöwern Katuffelacker,
bis dat de leste Katuffelstruuk schwatt
un diene Arbeit was all för de Katt.
Dien Draum von ´t Fröhkatuffel iätten,
kanns för de naigsten Wiäken vergiätten.
Wenn de kollen mannslüe dann verschwunden sind.
kümp de kolle Sophie un grinnt,
Weil iähr all dat Verdiärwen so to Hiärte geiht,
grinnt se bis dat ´t Water blank in´ Gaoren steiht.
De inzige Trost de us bie all dän Jammer bliff:
Een
Glück, dat et nich mähr sücke seltsame Hillige giff.