Erlkönig auf Platt

Dat Wadelheimske Kapellken

De Kuckuck an’ Wadelheimer Bahnhof

Gedichte auf Platt

De lesste Gast

Über: Otto Pötter

Bömmskes un Bömmelkes

De Pottwieske in Wadelheim

Upschriebben van August Hollweg (15.1.1899 – 8.4.1977)

Up Plattdüütsk schriebben van Otto Pötter

Et wör wuohl so üm 1630, Midde van’ Deertigjäöhrigen Krieg. Dao söhg et auk hier in Rheine laig uut. Grüelick tröcken immer wier rabellske Landsknechte dör de Buerskupten; een Schinnaos noch laigher (gefährlicher) es dat annere. Se daien de Fraulüe Gewaolt an, stickten Hüüser un Schüerns in Brand un köppten dat Veeh. All’s wat Beene harr, göng vör düsse wilden Horden laupen orre verkrööp sick, so guet es et göng. Denn, heel grell up Mord un Dautslag, schröcken de wilden Dragoner vör nix trügge un plünderden un klauden all’s, wat nich niet- un nagelfest wör. Kien drüüg Endken bleef in’ Wiem (Mettwurst im Rauchfang des Herdfeuers), nich eene Brautkuorst in’ Schapp. Auk in Wam wüssen se sick kienen Raot mehr bi all de Naut.

Kien Wunner, dat nu auk de dicke Schulten Buer van Wam heel wehrig wör; denn hüüpenvull wör siene graute Eekentruh, büs an’ Rand vull met wunnerbar Süelwergeschirr, güllene Dalers un löchtende Karfunkelsteen. Nich uuttodenken, wenn barbarske Lumpsäcke düssen Schatz in de Finger kreegen. Män wat maaken? Wohen daomet?

              Eenes Nachts nu, as et wiethen es maol lück ruhig wör un all’s schlööp un snuorkte, büörde he sick sacht uut sien Bedde, quiälde de dicke Truh stiekum up ne graute Stüörtkaor un möök sick samt Pickhack un Spaten daomet in Düüstern vörsichtig up ’n Patt. Auk wenn he genoog demet to doon harr, üm se sietaff van de Wiesk deep in ’e Grund to graben un dat Lock nu auk wier guet totosmieten, häff et nich eener spitz krieggen. Nich es Wief un Kinner sint et gewahr wuorden. Eenzig, as se em fröögen, wo de Truh denn nu wör, sagg he so niäbenbi, dat he de „Schatztruhe“ tüskentiets guet verwahrt wüss. Män nich een Wäörtken mehr kreegen se uut em ruut.

            Nu wör de Schulten Buer de Jüngste auk nich mehr; he was all wat an de Jaohre. Un de wilden Tieten satten auk em in de Knuoken. Drüm woll sien’ Öllsten auk immer maol wier van em wietten, wo he de Schatztruh begraben harr. Aower immer wünk sien Vaa bloß aff un mennde: „Jung, wat ick di sägg, mien Stündken is noch nich kuemmen. Män wenn et sowiet is, sass du de Erste sien, de et gewahr wiärd. Un nu Ruhe.“  

Doch et duerde gar nich lang mehr, dao kreeg et de Olle gewöllig met Last un Pien to doon. Et kneep em hier, et kneep em dao un de Aompiep fiepte, as woll dr gar kien Luft mehr dör. Dao spröök de aolle Schulten Buer:

„Jung, et schinnt, nu duert et apatt nich mehr lang met mi. Drüm büör mi es in Bessvaas Stuohl. Dann will ick di bichten, wo du de Geldkiste finnen kanns.“

            Doch as sick för dat Geständnis sien Süöhn dr nu met em affquiälde, stüöhnde de Olle wahn up un leit sick viell angaohn. He stüödderde bloß noch: „Nao ’t Backhuus... Ächter ’n Pütt...“ Dann, as nahm he all siene Kraft noch tesammen,  quiälde he sick dat Wort: „Pottwieske“ druut. Glieks drup keek he bloß noch verbaast in de Welt, sackte in sick tesammen un göng – ohn noch ’n Waort säggen to können – uut de Tiet.

Well kennt in Wadelheim nich den Randelbach, de immer wier hen un her, lück kruus un eegenwillig, büs up de deerde Schleus hento munter in de Iemse pläddert? Well aower kennt den Springborn (Quelle), van düssen munteren Randelbach? Et is ne lück sumpig Wieske bi Brüning gt. Wolter, achter de Höfe Schulte-Osthoff un Stockmann. Wu aolle Lüe immer wier vertellt, krüpp dat heelmaol klaor un weeke Waater dao gar in drüüge Hitzesommers noch frisk uut de Erd haruut – met immer de glieke Temperatur, egaol off sommer- orre winterdages. So kümp et, dat an ieskaolle Winterdage van de Randelbachquell Damp upstigg.

Ick sägg di, en maondklaore Winternächte is dat in de Wieske dao gar so wat es ’n Beld för Spöökenkiekers. So mäck et nich Wunner, dat de Lüe sick daovan fröher wunnerlicke Saaken vertellden.

Nich weinige kuveert daoför, dat jüst in de hilligen Nächte van Wiehnachten büs Niejaohr, wenn de Stiärn vör Küllde män so an ’t Firmament glitzert un de hauhge Schnee unner de Stiewwel män so kraket, dat dao dann de lesste Heiden-Häröhm van Wodan ümgeiht – daovan kümp sließlick de Name Wadelheim. Met ’n langen witten Baort un ’n noch länger witt Slipp spring he bi Vullmaond medden in de Nacht üm den Randelbach-Springborn, so dat et di kaolt öewer ’n Rüggen löpp. Wenn dat junge Kerls seiht, dröfft se daoröewer üm all’s in de Welt mit nich eenen küeren. Süss geiht et met den Spöök heel derbiher. Denn dann kann et faken knüppeldicke kuemmen.

To Tieten van use aollen Bessvaas wör nu es maol de junge Roß-Buer in so ’ne klirrend kaolle Winternacht van Landersum nao Huuse in Wadelheim unnerweggens. He wör ’n wacker Kerlken, de sick guet seihn laoten konn. Auk verschröck he sick vör nix. Nu was dat daomaols de deerde Nacht nao Wiehnachten, kuort vör Meddernacht. De Schnee knarrde män so unner siene Holzken. Vull mehr wör auk nich to hören. Nich es een Rüe slöög hier off dao an to bellen. Dao wör et Roß-Büerken up maol tomoot, as wenn he gar nich wiedergaohn mehr woll. Em wör, as konn he de hillige Nachstund griepen.

As he dao nu so alleen lück verbaast in de maondhelle Nacht keek, söhg he sietaff van ’n Schulten-Hof ’n wunnerlick Füer flickskern. Män nich genoog daomet, sprüng dao ümto auk noch ’n ganz un gar ungewüöhnlick Mannsbeld met ’n langen witten Baort un ’n noch länger witt Slipp. Marijo: et was de lesste Heiden-Häröhm Wodan!

Nu hörde de junge Roß-Buer em gar auk noch küeren. Män he verstönn nix van all de Sing-Sang-Waorde, de klaor un doch nich luut dör de ieskaolle Winternacht hallden. Un dann noch dat! Bollerige Krieger, Sachsen wuohl, de sick met Montur un Hellebarde üm dat Füer dreihden un allerlei Männekes mööken. Daomet also küerde de aolle Heiden-Häröhm. Also so wat! Deibel jao, nu krööp et den jungen Roß-Buer aower doch kaolt öewer’n Rüggen. Doch dann reckte de Heiden-Häröhm siene rechte Hand äs Fuust hauch in de Lucht, in’ sölwigen Moment wör auk all dat Füer uut. Un glieks drup, he vöran, tröck de wunnerlicke Trupp nu up de Randelbachquell hento. Se wören wuohl düörstig, denn et schinn, as bückten se sick, üm daoruut to drinken. Damp steeg up – un nich eener wör mehr to seihn.

De junge Roß-Buer konn sien Wunner nich begriepen. Sien Liäben lang häff he de auk kien Wörtken van säggt. Erst as he in ne maondhelle Winternacht to Stiärben kamm, häff he daovan seine Kinner vertellt. Un de is düsse Geschicht to verdanken.